”საიდუმლო სერობა” ლეონარდო და ვინჩის ერთ_ერთი შედევრია, რომელიც მილანში, ”სანტა მარია დელა გრაციას” ეკლესიის ჩრდილოეთ ფასადზეა გამოსახული. ფრესკა ძლიერ დაზიანებულია, რადგან ლეონარდო, როგორც ვიცით, ექსპერიმენტებს ატარებდა და შედევრიც მის მიერ შეზავებული ბუნებრივი საღებავით დახატა, რის გამოც, ”საიდუმლო სერობა” მუდმივად რესტავრირების პირობებშია. მისი შექმნის ისტორია ერთობ საინტერესოა. ცნობილია, რომ მხატვარი ფრესკაზე მუშაობის დროს უდიდესი პრობლემის წინაშე დადგა: მას უნდა განესახიერებინა სიკეთე იესო ქრისტეს, და ბოროტება - იუდას სახით. ლეონარდიმ ხატვა შეწყვიტა და მხოლოდ მაშინ განაგრძო, როდესაც იდეალურ მოდელს მიაგნო. ერთხელ მხატვარი მომღერლების გუნდის გამოსვლას ესწრებოდა და ერთ_ერთ ყმაწვილ მომღერალში ქრისტეს ნათელი, სრულყოფილი სახე შეიცნო. ახალგაზრდა სახელოსნოში მიიწვია და რამდენიმე ჩანახატიც გააკეთა. სამ წელიწადში მხატვარმა ტილო თითქმის დაასრულა, მაგრამ ვერაფრით ვერ მიაგნო ტიპაჟს, რომელიც იუდას დასახატად გამოადგებოდა. ფრესკის დამკვეთი კარდინალი კი აჩქარებდა. კარგა ხნის შემდეგ ლეონარდომ მთვრალი, ბინძური, ჩამოძონძილი, ნაადრევად დაბერებული კაცი აღმოაჩინა; ეტიუდის შესაქმნელად დრო არარ რცებოდა და მხატვარმა თანაშემწეეებს უბრძანა, ტაძარში წაეყვანათ იგი. გაჭირვებით მიათრიეს ეკლესიაში და და ვინჩიმ დახატა იუდა - მის სახეზე აღბეჭდილი იყო ცოდვა, ეგოიზმი, ბედუკუღმართობა. როდესაც მხატვარმა სამუშაო დაასრულა, გამოფხიზმებულმა მათხოვარმა თვალი გაახილა, გაოცებულმა მიმოიხედა და როგორც კი ნახატი დაინახა, შეშინებულმა წამოიყვირა: - ეს ნახატი მე ნანახი მაქვს! - კი მაგრამ როდის?.. - გაუკვირდა ლეონარდოს. - სამი წლის წინ, სანამ ყველაფერს დავკარგავდი, გუნდში ვმღეროდი, მომავლის იმედი მქონდა... ერთმა მხატვარმა წამიყვანა და ჩემი სახე ქრისტეს დასახატად გამოიყენა...
